Bi kịch của đồng sáng lập Tesla

CEO đầu tiên Martin Eberhard không có tiền sau khi rời Tesla năm 2007. Ảnh: Business Insider.

Tesla hiện là một trong những startup công nghệ thành công nhất thế giới, đồng thời là hãng ôtô có giá trị nhất thế giới, gần bằng Ford, General Motors, Stellantis và Toyota cộng lại. Nhưng ít ai biết rằng Musk không phải người đầu tiên thành lập Tesla. Hai nhà sáng lập thật sự của Tesla là Martin Eberhard và Marc Tarpenning, lần lượt giữ chức vụ CEO và CFO tại công ty.

Thất nghiệp, không xu dính túi sau khi rời Tesla

Tuy nhiên, đến năm 2007, khi mâu thuẫn bắt đầu xuất hiện giữa các nhà sáng lập, Martin Eberhard đã từ chức CEO. Kể từ đó, từ vị trí là CEO của Tesla, ông trở thành kẻ thất nghiệp và luôn trong tình trạng túng thiếu suốt thời gian dài.

“Sau khi rời khỏi Tesla, tôi đã vô công rỗi nghề trong 2 năm liền vì ký cam kết hợp đồng sở hữu trí tuệ với Tesla trước đó. Trong những năm đầu sau khi rời khỏi, tôi là kẻ chẳng có tiền cũng chẳng có nghề ngỗng gì”, Eberhard nhớ lại.

Ban đầu, Eberhard và người bạn thân Marc Tarpenning chính là người nghĩ ra ý tưởng thành lập Tesla Motors với tham vọng biến đổi ngành công nghiệp ôtô. Nhưng theo Business Insider, hợp đồng giữa Eberhard với Tesla quy định công ty sẽ có toàn quyền sở hữu mọi sáng tạo và công trình của ông tại đây.

Hợp đồng còn cấm cựu CEO đầu quân cho công ty ôtô khác trong 2 năm sau khi nghỉ việc. “Ngay khi ràng buộc trong hợp đồng hết hạn, hãng xe Volkswagen đã chiêu mộ tôi về làm việc”, Eberhard nói.

Cuối cùng, ông đã gia nhập VW vào mùa thu năm 2009. Cựu sáng lập Tesla đã mất chức CEO chỉ sau 3 năm Elon Musk bắt đầu rót vốn vào Tesla.

Trước đó, nói với Business Insider, Eberhard cho biết Elon Musk và hội đồng quản trị công ty đã lén lút gặp nhau sau lưng ông và đòi đẩy ông khỏi vị trí CEO. Ông đã chuyển sang chức Chủ tịch công nghệ tại Tesla nhưng bị tước gần như toàn bộ quyền hành và chỉ phụ trách vài nhiệm vụ lặt vặt, không quan trọng.

Martin Eberhard (trái) và Marc Tarpenning (phải) những ngày đầu sáng lập Tesla. Ảnh: Martin Eberhard.

Theo Business Insider, sự rời đi của Eberhard chính là cột mốc cho thấy mâu thuẫn giữa ông và Musk đã đi đến đỉnh điểm. “Vấn đề không phải là khác biệt tính cách. Quyết định thuyên chuẩn Martin vào vai trò tư vấn là quyết định được ban quản trị thống nhất”, Elon Musk chia sẻ.

“Ông ta suýt nữa đã giết chết Tesla vì nhiều quyết định quản trị sai lầm, khiến nhân tài rời đi, công nghệ đi xuống, nhiều lỗi trong quản lý chuỗi cung ứng, nói dối liên tục về chi phí thực sự và ngày ra mắt chiếc Tesla Roadster”, Musk cho biết.

Mâu thuẫn nội bộ Tesla

Theo Elon Musk, quyết định này đến sau khi hội đồng quản trị nhận được những bằng chứng về tình trạng của công ty.

“Sau khi được cung cấp bằng chứng về những trò lừa đảo của Eberhard và tình trạng tồi tệ của công ty, toàn bộ hội đồng quản trị, bao gồm cả những người ông ấy đề xuất trước đây, quyết định sa thải CEO vào tháng 8/2007”, Musk cho biết.

Sau khi bị sa thải, Eberhard liên tục công kích Elon Musk, và CEO Tesla hiện tại cũng không ngại chỉ trích người cộng sự cũ. Vào năm 2009, Eberhard đã gửi đơn kiện Musk vì cho rằng mình bị bôi nhọ, nợ lương và bị Musk “giành” lấy chức danh nhà sáng lập công ty.

Về phía Elon Musk, vị tỷ phú chỉ trích Eberhard vì cho rằng ông nhận vơ những thành công hiện tại của Tesla cho mình. CEO Tesla nói rằng ông ta là kẻ tệ nhất mà ông từng hợp tác. “Tesla vẫn tồn tại dù từng bị Eberhard lãnh đạo, và ông ta vẫn cứ nhận lấy thành tích, cũng như được nhiều người công nhận”, Elon Musk trả lời một bài viết trên Twitter vào năm 2019.

Ở Volkswagen, Eberhard giữ chức Giám đốc phát triển ôtô điện tại phòng nghiên cứu Electronics Research Laboratory từ năm 2011. Ông gọi trải nghiệm này giúp ông học hỏi được rất nhiều nhưng chiến lược ưu tiên phát triển xe điện của hãng có thể sẽ không đạt thành công như kỳ vọng.

Ông sau đó hợp tác ngắn hạn với những startup khác như Lucid Motors, SF Motors và thành lập dự án khởi nghiệp pin hành cho xe điện Inevit and Tiveni. Nói với Business Insider, Eberhard cho biết ông vẫn còn giữ một ít cổ phần ở Tesla và rất mong đợi thành công của công ty.